Danas je četvrti juli, najznačajniji državni praznik u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) koji se proslavlja u svim američkim diplomatskim predstavništvima širom sveta. Početkom jula davne 1776. godine Drugi Kontinentalni Kongres je odobrio da trinaest pređašnjih britanskih kolonija dobije pravnu nezavisnost.
Budući predsednik Džon Adams tačno je prorekao da će taj događaj biti jedan od najznačajnijih u istoriji njegove države. U jednom od nacionalnih Smitsonian muzeja u Vašingtonu (koji je posvećen sada već uveliko istrebljenim Indijancima) dvadesetominutni film pominje u detalje napad Velike Britanije na SAD i delimično uništenje Vašingtona 1814, skoro četrdeset godina nakon deklaracije o nezavisnosti. Taj događaj je istorija duboko urezala u nacionalnu svest Amerikanaca, kao i teroristički napad 225 godina kasnije.
Srbi u Americi kao i mnogi drugi građani provode ovaj praznik odmarajući se uz tradicionalne roštiljiade, na izletima ili na nekoj od brojnih manifestacija koje lokalne vlasti organizuju. Oni koji imaju više sreće da tada dobiju godišnji odmor (a standardna dužina godišnjeg odmora u SAD iznosi samo dve radne nedelje!), zapute se preko Atlantika ka Evropi. Ili posete našu kafanu u sred jugo-istočnog Menhetna nedaleko od koje se nalazi i srpska pravoslavna crkva. Zaposleni u nekoj od brojnih međunarodnih organizacija poput Ujedinjenih Nacija (UN) imaju više privilegija i godišnji odmor koji može trajati do šest plaćenih nedelja. Trenutno je u toku obnova UN kompleksa i radovi će trajati nekoliko godina, tako da su im zaposleni u iznajmljenim kancelarijama razmeštenii po čitavom Menhetnu, što otežava koordinaciju između različitih organa UN, kao i lobista.
Moj prvi susret sa Amerikom dogodio se u aprilu 2011, kada sam tamo otišla radi predstavljanja svog doktorskog istraživanja stručnjacima iz velikog broja zemalja na Kolumbija univerzitetu. Bista Mihajla Pupina ponosno krasi naučni centar na ovom kampusu blizu Harlema, poznate bluz muzičke četvrti u Nju Jorku. Pupinove labaratorije fizike, kako se taj centar naziva, izvele su na put mnoge Nobelovce, a sam Pupin je u svojoj dugoj profesorskoj karijeri imao pet Nobelovaca, tada njegovih bivših učenika. Pričaju da je Nikola Tesla dobio prvu počasnu doktorsku titulu ovog centra na Kolumbiji. Inače, Tesla je živeo pred kraj svog života u skromnom hotelu Nju Jorker gde je i umro.
Grad od preko 8 miliona stanovnika, Nju Jork me je duhom podsetio na rodni Beograd, a Vašington na usvojenu Kamberu. Najnastanjeniji grad Amerike, Nju Jork je centar umetnosti i kulture sa preko 500 galerija svih veličina, kao in drugi lider (posle Holivuda) u pravljenu filmova. Talasi imigracije iz čitavog sveta ostavili su veliki trag na ovaj grad koji je 1626 nosio ime ‘Novi Amsterdam’ jer je tada služio kao trgovinsko uporište na novo-otkrivenom kontinentu velikom broju holandskih trgovaca.
Muzej Gugenhajm, blizu Centralnog Parka, na obodu kojeg se nalazi i predstavništvo Republike Srbije pri UN-u, ima specifičnu arhitekturu i kružne lukove. Poput puža, delovi njegovog svoda se sužavaju ka vrhu iznutra a broj izloženih umetničkih dela se isto tako smanjuje. Ali izložena kolekcija je manja od deset posto sveukupnih tvorevina koje je američki filantrop jevrejskog porekla Solomon Gugenhajm počeo da samostalno gradi sredinom dvadesetih godina proslog veka, a u te svrhe čak je i osnovao fondaciju, 1937. godine. Sin bogatog Jevrejina, poreklom iz Švajcarske, Solomon je lično posredovao u kupovini više od sto pedeset radova poznatog ruskog umetnika Vasilija Kadinskog, i brojnih drugih. Danas muzej Gugenhajm privlači pažnju velikog broja turista i stranih medija zbog svog neobičnog karaktera i istorije.
Muzej modernih umetnosti Metropolitan, jedan od najvećih na svetu sa preko dva miliona rukotvorevina, sadrži unikatne kolekcije iz Evrope i sa Bliskog i Dalekog Istoka, kao i široku lepezu američke moderne umetnosti. Veliki raskošni stubovi krase njegov glavni ulaz a ponedeljkom je uglavnom zatvoren za posetioce. Deo muzeja sa kolekcijom iz antičkog Egipta transformiše slučajnog prolaznika tako što ispuni prostor osećajem prastarog doba i približava je tom istom dobu, sa otvorenim sarkofazima i papirusima koji kriju raznovrsne tajne. U Metropolitanu se takođe često organizuju velike humanitarne večeri kao i razna druga dešavanja poput modnih revija; na takav način se ovaj veličanstveni prostor samo upotpunjava. Što se tiče mode, Nju Jork je kraljica za svaki potrošački ukus.
Otputovala sam u SAD sa jednom a vratila se sa drugom svrhom - da ponovo tamo odem i posetim još i veći veći broj muzeja i galerija koje jedinstveno čuvaju i restauriraju neprocenjivo bogatstvo svetske umetničke baštine. I da otkrijem tajnu pulsirajuće Velike Jabuke.
Dodaj komentar