Ideja Istočne Evrope nije zasnovana na nekakvoj prirodnoj granici već je proizvod kulture, proizašla je iz ideološkog interesa, pa je starija od pokušaja nekolicine političara da uvedu političku, kulturnu i simboliču polarizaciju. To postaje jasno kada uzmemo u obzir fiktivnost geografskog, provizornost i elastičnost podela sveta zasnovanih na težnjama za osvajanjem i dominacijom koja otpočinje još u antici.
Podelu sveta na četiri tačke: Istok, Zapad, Sever i Jug, proizveli su još Vavilonci mada se Grci smatraju utemeljivačima moderne geografije. Doba antičke geografije zapravo započinje sa slavnim Ptolomejem koji je zemlju predstavio kao centar univerzuma, a područja blizu ekvatora proglasio nenaseljivim zbog „nepodnošljive vrućine“ i odvojio zapadnu obalu od Evrope i Azije. Međutim, najznačajnije među nasleđima koje je Ptolomej ostavio bila je umetnost kartografije. Za razliku od njegovih prethodnika koji su nepoznate zemlje ostavljali neispisane značenjima, ili kao prazne okvire na kartama, Ptolomej ih je ispunio pretpostavkama i teorijskim konceptima o radikalnoj drugosti, suprotstavljenim običajima i načinima života, a nastavljači njegovog rada ih „naselili“, crtajući u ovim okvirima čudovišta, repate strance, jednooke monstrume i kanibale. Ovako je geografija doprinela učvršćivanju evropske kolonijalne moći i dominacije nad neevropskim područjima. Kreiranje preciznih mapa bilo je od suštinske važnosti za imperijalnu ekspanziju. Moć mapiranja bila je jednaka sposobnosti kontrole zbog čega se kartografija dugo nalazila među omiljenim i izuzetno vrednovanim disciplinama u Evropi.
Naredni, za sliku istočnoevropskog Drugoga, značajni talas podela sa već usavršenim kartografskim veštinama pripada dobu prosvećenosti, kada se započelo sa sistemskim nastojanjima da se pripadnici ljudske vrste rasporede po lestvici evolutivnog razvoja i kada je na toj lestvici bilo potrebno pozicionirati nekoga između „civilizacije“ i „varvarstva“. Retki putnici i putopsici počinju posećivati ove delove kontinenta i beležiti imaginarno polje kojim se kreću figure grubih crta lica, orijentalnih običaja, egzotičnog i zaostalog načina života. Ta „druga polovina“ Evrope otkrivena je tek u osamnaestom veku kada su je intelektualni centri prosvećenosti u zapadnoj Evropi kultivisali i prilagodili sebi kao drugu, kao neologizam osamnaestog veka i stranu kulturu u okvirima istog kontinenta. Tako proizvedena u doba prosvetiteljskog intelektualnog hegemonizma, ona traje u istim retoričkim okvirima do danas.
Dodaj komentar